Een oorontsteking is helaas een regelmatig voorkomend probleem bij ratten.

Er bestaan 3 soorten oorontstekingen:

  1. Uitwendige oorontsteking
  2. Middenoorontsteking
  3. Binnenoorontsteking

In alle gevallen is een bezoek aan de dierenarts zo snel mogelijk aan te raden, aangezien een ontsteking behoorlijk veel pijn doet en onbehandeld tot chronische beschadigingen kan leiden. De dierenarts kan via een otoscoop in het oor kijken en de rat verder onderzoeken.

Onderstaand een korte eenvoudige uitleg met alleen de feiten die voor iedereen leesbaar zijn, vaak worden artikelen volgeladen met onbegrijpelijke medische termen, waardoor een – niet-medisch onderlegd – persoon het lezen al snel opgeeft.

 

Uitwendige oorontsteking (otitis externa)

De ontsteking die het beste te bestrijden is, bij een snelle handeling in het algemeen met goed resultaat zonder blijvende schade. Meestal ruik je de ontsteking eerder dan dat je hem ziet. Heeft je rat een vreemde lucht bij zijn kop let dan goed op zijn oren en/of bek, meestal komt het daar vandaan. Ook al zie je helemaal niets, ga gelijk naar de dierenarts, je bent er dan op tijd bij. Wacht niet af, de schade wordt snel groter.

Symptomen kunnen zijn (hoeft niet allemaal):

  • Puslucht uit het oor
  • Overmatig krabben aan en in de oorschelp.
  • Rood en/of dik
  • Schudden met het kopje
  • Zichtbare viezigheid
  • Pijn/irritatie als het oor aangeraakt wordt

Mogelijke oorzaken:

  • Mycoplasma pulmonis
  • Streptococcus pneumoniae (pneumokokken)
  • Wondje aan of in het oor
  • Lagere weerstand door virus

Optionele gebruikelijke behandeling:

  • Zo snel mogelijk naar de dierenarts, aangezien de ontsteking ervoor kan zorgen dat het trommelvlies geperforeerd wordt als de infectie zich uitbreid.
  • Oorzalf, alleen als het trommelvlies intact is, zalf mag alleen na onderzoek op advies van de dierenarts gegeven worden.
  • Pijnstiller zoals Carprofen® of Metacam®, deze werkt gelijk ontstekingsremmend. Een oorontsteking is vaak zeer pijnlijk, dus een pijnstiller wordt in de meeste gevallen wel voorgeschreven.
  • Antibiotica zoals Baytril® of Enrofloxoral® (beiden hebben enrofloxacine als werkzame stof) en/of Synulox® of Clavubactin® (beiden hebben Amoxicilline met Clavulaanzuur als werkzame stof). Enrofloxoral® bestrijd mycoplasma pulmonis en Synulox® bestrijd pneumokokken. Bij ernstige ontstekingen wordt daarom vaak voor een combinatie van beide antibiotica gekozen, omdat onbekend is wat de ziekteverwekker is. Kaakabcessen kunnen makkelijk ontstaan vanuit een ontstoken oor en deze zijn vrijwel onmogelijk te bestrijden bij ratten, vandaar dat men beter gelijk alles uit de kast kan halen, dan na een paar weken de ellende van een wang/kaakabces met fistel (doorgang) naar het oor.
  • Zet de rat apart in een ziekenboeg, een oorontsteking is uiterst besmettelijk.
SOK opvanger Ratatouille met een extreem scheve kop door een middenoorontsteking

SOK opvanger Ratatouille met een extreem scheve kop door een middenoorontsteking

 

 Middenoorontsteking (otitis media)

Als een uitwendige oorontsteking niet of te laat behandeld wordt kan hij doorslaan naar het middenoor. Het middenoor bevindt zich achter het trommelvlies en is van de buitenkant lang niet altijd te zien met een otoscoop, het trommelvlies kan er wat geïrriteerd uitzien.

In het middenoor zitten de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel (gehoorbeenderen). Bij een middenoorontsteking kunnen één of meer van de gehoorbeenderen ontstoken zijn. Aangezien het evenwicht bepaald wordt door het binnenoor kan de druk van een ontsteking aan het middenoor voor het scheve kopje en tollen zorgen.

 

Het is zeer belangrijk om zo spoedig mogelijk naar een dierenarts te gaan, de schade kan met het uur groter worden. Ook al is het weekend, ga naar de spoeddienst, er is altijd een dierenarts bereikbaar. Er zijn dierenartsen die niet zoveel verstand van ratten hebben, laat je niet afschepen met een hersenbloeding, deze komen veel minder voor dan een middenoorontsteking bij ratten. Helaas worden er veel te vaak ratten ingeslapen omdat een dierenarts zegt dat de rat een hersenbloeding/TIA heeft gehad en dit niet te genezen is, terwijl het om een middenoorontsteking kan gaan die wel te verhelpen kan zijn. Jammer genoeg lijkt men steeds vaker de strijd te verliezen. Of door verkeerde medicatie, of door de verkeerde doseringen, of door een te laat dierenartsbezoek of door resistentie van de antibiotica.

Symptomen kunnen zijn (hoeft niet allemaal):

  • Scheef/schuin kopje
  • Schudden met het kopje
  • Tollen om de as bij het oppakken en/of vasthouden
  • Rondjes lopen
  • Evenwichtsproblemen en/of omvallen
  • Overmatig krabben aan het oor
  • Pijn aan het oor/hoofd
  • Lusteloosheid
  • Zelden een puslucht, maar wel mogelijk

Mogelijke oorzaken:

  • Mycoplasma pulmonis
  • Streptococcus pneumonaie (pneumokokken)
  • Fistel (doorgang) vanuit kaakabces
  • Lagere weerstand door virus
  • Een verwaarloosde uitwendige oorontsteking

Optionele gebruikelijke behandeling:

  • Zo snel mogelijk naar de dierenarts, aangezien de middenoorontsteking ervoor kan zorgen dat de infectie zich uitbreid naar het binnenoor.
  • Bij een lichte middenoorontsteking een pijnstiller zoals Carprofen® of Metacam®, deze werkt gelijk ontstekingsremmend. Een oorontsteking is vaak zeer pijnlijk, dus een pijnstiller wordt in de meeste gevallen wel voorgeschreven.
  • Bij een zwaardere middenoorontsteking een corticosteroïde, zoals Dexamethason®. Deze mag niet i.c.m. een NSAID (Carprofen®/Metacam®) gegeven worden, het is dus óf een pijnstiller bij een lichte middenoorontsteking, of een cortico bij een zwaardere middenoorontsteking. Een cortico haalt de druk weg in het middenoor, werkt ontstekingsremmend en geeft het ratje een oppepper waardoor hij zich beter voelt. De boost door de cortico niet verwarren met het vooruitgaan van de rat, de boost is slechts tijdelijk. Bij een zware middenoorontsteking zal de cortico ook langere tijd gegeven moeten worden.
  • Een oorzalf heeft geen nut, aangezien een middenoorontsteking achter het trommelvlies zit, is er een doorbraak naar het uitwendige oor mag oorzalf ook niet, omdat het trommelvlies geperforeerd is.
  • Antibiotica zoals Baytril® of Enrofloxoral® (beiden hebben enrofloxacine als werkzame stof) en/of Synulox® of Clavubactin® (beiden hebben Amoxicilline met Clavulaanzuur als werkzame stof). Enrofloxoral® bestrijd mycoplasma pulmonis en Synulox® bestrijd pneumokokken. Bij middenoorontsteking wordt daarom bij voorkeur voor een combinatie van beide antibiotica gekozen, omdat onbekend is wat de ziekteverwekker is. Hoe korter de middenoorontsteking, des te minder blijvende schade er is. Meestal houdt een rat wel een wat scheef kopje, maar bij ernstige blijvende schade houdt hij ook evenwichtsverlies en kan hij zelfs wat blijven tollen of draaien. Het is dan ook lang niet altijd even makkelijk te zien wanneer de verbetering optreed bij het geven van de juiste medicatie. Daarentegen is het wel goed te zien wanneer een rat achteruit gaat, gaat hij dat niet dan is de kans groot dat de medicatie aanslaat.
  • Zet de rat apart in een ziekenboeg, een middenoorontsteking kan besmettelijk zijn. Als het trommelvlies intact is, dan is er geen besmettingsgevaar, maar aangezien het vlies na onderzoek van de dierenarts ook kapot kan gaan, is het beter om het zekere voor het onzekere te nemen.

 

Binnenoorontsteking (otitis interna)

Als een middenoorontsteking niet (goed) wordt behandeld dan kan de ontsteking zich uitbreiden naar het binnenoor. Het gevolg hiervan is dat het evenwichtsverlies erger is dan bij een middenoorontsteking en de schade blijvend is. Een scheef kopje na een middenoorontsteking kan langzaam steeds iets rechter gaan staan, bij een binnenoorontsteking is de schade niet meer te herstellen. De rat kan doof worden, een hersenvliesontsteking krijgen, epilepsie of gedragsstoornissen.

Symptomen kunnen zijn (hoeft niet allemaal):

Zie bij middenoorontsteking, alleen dan met zwaardere evenwichtsstoornissen, pijn en tollen.

Behandeling:

Hetzelfde als bij een middenoorontsteking, echter altijd met een corticosteroïde i.p.v. een pijnstiller als Carprofen® of Metacam®. Het verminderen van de druk op het binnenoor heeft prioriteit. Vermindert de druk dan wordt de pijn vanzelf ook minder.

De kans op genezing is zeer klein, er is altijd blijvende schade aan het oor. Is het gelukt om de ontsteking te genezen, dan is het zaak te kijken of de rat nog een ratwaardig bestaan heeft. Kan hij zich redden met de blijvende schade, is hij nog gelukkig of voelt hij zich ellendig. Is hij vrolijk of zit hij sip en stil in een hoekje. Ratten zijn meesters in het maskeren van pijn, het zijn dus hele kleine gedragsveranderingen waardoor kan blijken of hij genezen is en nog lol in zijn leven heeft. Het is onze verantwoording om dit goed te kunnen observeren en altijd in het belang van de rat te kiezen.