Laten we ervan uitgaan dat je te laat leest waar je beter geen ratten kunt halen, je hebt een ritten of ouder vrouwtje uit de dierenwinkel gehaald en ze is zwanger. Vrouwtjes zijn vanaf ca. 5,5 week vruchtbaar, dus ook al is je ritten nog vrij klein, ze kan zwanger zijn. De mogelijkheid is dat ze net gedekt is voor je haar kocht. De draagtijd van een vrouwtje is 21-23 dagen.
Helaas weet je meestal niet wanneer ze gedekt is, dat is een flinke achterstand die je hebt op een rattery die exact weet wanneer het vrouwtje gedekt is. Wanneer ze zal bevallen is dus moeilijk te zeggen. Een vrouwtje komt in de laatste dagen van haar zwangerschap het meeste aan, wel 10-15 gram per dag. Komt ze 3-6 gram per dag aan dan is de kans groot dat de bevalling nog even op zich laat wachten. Een nestje rittens kan uit 2 bestaan, maar ook uit 18. In het eerste geval zal het vrouwtje amper dik worden en aankomen, in het laatste geval krijgt ze vooral in de laatste week een dikke toeter. Het kan dus zijn dat een vrouwtje zwanger is van een klein nestje, maar dat je dit pas de laatste dagen merkt of zelfs helemaal niet.
Hieronder zie je foto’s van de moeder van Rattery Ratcity’s B2 nestje, zwanger van een nestje van 12 rittens.
| Wicky 17 dagen zwanger | Wicky 21 dagen zwanger |
 |
 |
Zoals te zien is, is haar buik de laatste 4 dagen behoorlijk gegroeid.
Zeker de eerste twee weken is het voor een leek niet te zien of een vrouwtje zwanger is.
Heb je het vermoeden dat je vrouwtje zwanger kan zijn dan is het heel belangrijk om haar iedere dag op een vast tijdstip te wegen. De enige weegschaal die hiervoor geschikt is en nauwkeurig weegt is een digitale weegschaal. Deze zijn vanaf ca. € 15,00 te koop in een huishoudelijke zaak. Heb je deze niet, schaf hem dan zo snel mogelijk aan. Het is de enige manier om enigszins te controleren hoe lang het vrouwtje zwanger is. Gaat het om en erg jong vrouwtje dan moet je er ook rekening mee houden dat ze in de groei is, al zal de zwangerschap al haar energie kosten en zal ze vrijwel stilstaan in groei tijdens de zwangerschap en het zogen. Ook is het heel belangrijk om een goede dierenarts te zoeken die veel verstand heeft van ratten en keizersnedes, mocht je deze nog niet hebben. Kijk ook van te voren welke dierenarts spoeddienst heeft, de natuur bepaald wanneer een vrouwtje moet bevallen en dit kan net zo goed ’s nachts of in het weekend zijn. Beter goed voorbereid dan gehaast te moeten zoeken zodra je merkt dat het fout gaat.
Andere symptomen bij de zwangerschap behalve aankomen zijn dat ze prikkelbaarder kan zijn, vooral als het om een vrouwtje gaat wat je net hebt, jonge moedertjes zijn vaak ook beschermender dan oudere. Je hebt nog geen band met haar dus het vertrouwen is er nog niet. Ze kan dan sneller bijten, wil misschien niet opgepakt worden, enz. In de laatste week of dagen kan een vrouwtje nesteldrang krijgen. Ze heeft liever geen andere ratten om zich heen (verschilt per vrouwtje) en ze zal misschien een nest gaan maken. Hierbij zal ze alles willen verzamelen wat geschikt is en vaak zal ze ook een berg maken van de bodembedekking. Soms maken ze helemaal geen nest en doen ze dit pas na de bevalling en soms maken ze pas vlak voor de bevalling een nestje.
Weet je zeker dat je vrouwtje zwanger is dan zal ze de laatste dagen apart moeten in een duna, zodat ze zich in alle rust kan voorbereiden op het nestje en kan wennen aan haar nieuwe huisvesting. Weet je niet hoe lang ze zwanger is, doe haar dan in de duna zodra haar buik echt dikker begint te worden. Bij de andere vrouwtjes bevallen kan wel, maar heeft beslist niet de voorkeur. Het moedertje moet rust hebben en het zogen van het nestje kost haar al genoeg energie, als ze alleen zit hoeft ze de rittens niet in de gaten te houden voor andere vrouwtjes. Het kan zelfs zijn dat een ander vrouwtje de rittens wil doden.
In de duna kun je goede bodembedekking doen zoals aubiose (kijk uit voor scherpe stukjes) of ecobed en papier zoals toiletpapier. Niet teveel, het vrouwtje moet de rittens nog wel kunnen vinden. In de duna geeft het de voorkeur om een huisje neer te zetten, dat kan met of zonder bodem. Met bodem heeft als voordeel dat je het hele nestje in één keer uit de duna kunt halen, maar het nadeel is dat het nestje sneller vies wordt.Hier zie je een foto van een duna, dit is de enige geschikte huisvesting voor een nestje tot ze twee weken oud zijn, of het moet zo warm zijn dat ze beter in een Ferplast Mary of soortgelijks kunnen. Een duna is tochtvrij en de rittens zullen warm blijven als mama even van het nest is en de kleintjes kunnen niet door de tralies naar buiten. Natuurlijk kunnen ze nog niet lopen en zien, maar ze zijn wel heel zuigvast en als ze aan het zogen zijn terwijl mama wegloopt zullen ze zoveel mogelijk proberen vast te houden. Hierdoor kan het voorkomen dat mama een paar rittens naar buiten sleurt, mocht ze dan gelijk tegen de tralies opklimmen dan kan het zijn dat een ritten door de tralies wriemelt. Mama is erg voorzichtig en ze verzamelt de rittens altijd weer bij zich, maar buiten de kooi lukt dat niet en als eigenaar moet je dat maar net op tijd zien.
Tijdens de zwangerschap heeft ze meer behoefte aan gezond eten en vooral aan dierlijke eiwitten. Geef haar daarom iedere dag iets extra’s zoals gekookte kip of vis. Blikjes Almo Nature of Applaws zijn ook erg goed, de kwaliteit van dit kattenvoer is veel beter dan de blikjes die je kunt kopen in de supermarkt. Deze bevatten vooral vocht en zout, terwijl je bij de eerstgenoemden precies kunt zien wat er in het blikje zit. Bij de dierenarts of Dierenspeciaalzaak Casper kun je Convalescence Support halen. Dit is poeder wat je aan kunt maken met water en is zeer voedzaam. Zorg altijd voor genoeg voer in haar voerbakje en vers drinkwater in een fles.
De bevalling.
Na de draagtijd van 21-23 dagen zal hopelijk de bevalling uit zichzelf beginnen. Het moedertje wordt onrustiger en je kunt vaak weeën zien. Als ze weeën heeft dan zal ze haar lijfje strekken en een krommere rug trekken. Dit duurt een paar seconden en meestal duurt het dan niet lang meer voor de rittens komen. Geef haar alle rust, ga er niet bovenop zitten en neem geen foto’s met flits. We gaan er hier vanuit dat je het vrouwtje nog niet zo goed kent en niet weet hoe ze in stressvolle situaties reageert. In het ergste geval zal ze de bevalling tegen willen houden en/of accepteert ze de rittens niet. In het laatste geval zal ze de rittens doden of dodelijk verwonden of gaat ze in een hoek zitten zonder naar ze om te kijken. Ze weigert dan de rittens te laten drinken.
Als de bevalling niet snel genoeg op gang komt, ze is 23 dagen zwanger en er gebeurt helemaal niets, dan moet je naar de dierenarts zodat deze kan kijken of alles in orde is. Dit kan d.m.v. een echo bv. Het kan zijn dat het eerste ritten dwars voor het geboortekanaal ligt en er niet uit kan. In dat geval zullen de krachten van het moedertje snel afnemen en voor het te laat is (ze kan overlijden) is het nodig om met spoed een keizersnede uit te laten voeren door de dierenarts. Helaas zal een keizersnede niet goedkoop zijn (reken op € 150,= tot € 300,= , verschilt per dierenarts), maar het is een levensreddende handeling en het vrouwtje kan er ook niets aan doen dat ze zwanger is. Geld mag dan ook geen belemmering zijn om een keizersnede uit te laten voeren.
De bevalling kan een uur duren, maar ook langer. Meestal duurt een bevalling bij een gemiddeld nestje 1,5-2 uur, maar vier uur is ook geen uitzondering. Belangrijk is om in de gaten te houden dat er wel af en toe een ritten geboren wordt, een paar uur weeën zonder rittens kan aangeven dat er iets mis is. Iedere keer als een ritten geboren is zal mama de moederkoek opeten. Dit is heel belangrijk voor haar omdat hier allerlei voedingsstoffen en energie inzitten die ze nodig heeft. In de natuur zal ze een poosje op haar nest moeten blijven zitten en door het opeten van de moederkoeken (placenta’s) kan ze er een paar uur tegen. Elk ritten zit in zijn eigen placenta, denk dus niet dat mama een ritten aan het eten is als je haar aan een rood bolletje ziet eten, dat is de placenta. Zodra de bevalling voorbij is zal de moeder haar rittens onder zich verzamelen en mogen ze zogen. Ze laat ze beslist niet zogen als ze nog niet klaar is. Als ze een paar uur op haar nest heeft gezeten en de rittens een melkbuikje hebben (zie onderstaande foto) dan kun je haar voorzichtig pakken en aan haar buik voelen of er toch toevallig nog een ritten in zit, maar alleen als ze beslist niet gestrest is. Het gebeurt gelukkig niet vaak, maar als er een ritten achterblijft dan kan deze niet alleen overlijden, maar ook voor een flinke baarmoederontsteking zorgen. Dan moet het vrouwtje alsnog geopereerd worden. Een lekker papje met Bambix en Convalescence Support zal ze ook wel waarderen.